نگاهی به نمایشگاه عکس پرانتز باز

نگاهی به نمایشگاه عکس( پرانتز باز )

این نقد نیست نظرات و احولات نگارنده پس از تماشای نمایشگاه عکس پرانتز باز است .

نمایشگاه عنوان جالب وچند وجهی دارد پرانتزی که باز شده و چند عکاس در آن قرار گرفته اند و الی آخر .

تحلیل نمایشگاه

خانم رادمهر

خانم رادمهر در این نمایشگاه یک مجموعه هفتایی عکس را ارئه کرده است .عنصر مشترک هر هفت فریم زن است و تمامی عکسها سیاه و سفید هستند . خانم رادمهر با استفاده از امکان عکاسی با سرعت پائیین در تلاش است تا فضایی انتزاعی خلق کند .در عکسهای او بافتهایی اوپتیکال و غیر اپتیکال ایجاد شده بود . انگار تاشهای قلم مو بر بوم نقاشی کشیده شوند . شیوه کار ایشان را در گونه عکسهای به اصطلاح کارگردانی شده می توان قرار داد عکسهایی که تمامی عناصر تشکیل دهنده عکس توسط عکاس کنترل می شود . در ادامه بیشتر در مورد این نوع عکاسی خواهم گفت.

خانم رادمهر در این مجموعه عکس برآن  است تا موقعیتی از زن در آثارش ارائه کند ،اما فضای انتزاعی غالب بر کارها مانع نزدیک شدن به شخصیتهای درون عکسها شده بودند و مخاطب را دچار نوعی سر درگمی و بلاتکلیفی در همراهی با مقاصد خود می کرد .

و همینطور مشکل مشترک همه عکاسان که در این نمایشگاه که  با مجموعه عکس حضور داشتند در کارهای ایشان نیز وجود داشت . موضوع انتخابی و پرداختن به این موضوع یارای همراهی با مجموعه را نداشت و در ادامه فریمها دچار تکرار می شدند و این مورد در کارهای مجید جمشیدی نیز مشاهده می شد .

مجید جمشیدی

مجید جمشیدی با هفت فریم سیاه سفید تحت لوای مجموعه در این نماشگاه حاضر شده بود عناصر مشترک او آسمان، زمین و انسان هایی در دور دست بودند . مجید تلاش کرده بود زمین را تیره تر و آسمان را روشنتر بنمایاند و انسانهایی که میان این زمین و آسمان در حیاتند . نوع رویکرد به موضوع در مقابل مجموعه سازی در عکس ناتوان بودند در واقع نتوانسته بود انرژی روایی خود را در هفت فریم برای مخاطب تقسیم کند . و به زبان عامیانه تلنگ انسجام روایی مجموعه از یکی دو فریم به بعد در می رفت و عکاس دچار تکرار می شد و مخاطبان را سردرگم و خسته می کرد و این مساله بر می گردد به زمان ثبت فریمها ،برای اینکه عکاس هنگام ثبت فریمها اصلا به موضوع مجموعه سازی فکر نکرده است و صرفا چند عکس گرفته و در هنگام سکلتشن به ذهنش رسیده می توان فریمها را گسترده کند و آنها را به شکل مجموعه ارئه کند . به نظر نگارنده (نظر شخصی) مجید ابتدا باید مجموعه عکس را برای خود به درستی  تعریف می کرد و بعد به اجرای آنها می پرداخت . مجموعه سازی در عکس کار بسیار دشوار یست و فریبنده و ظاهرا آسان اما در موقع عمل عکاسها را زمین گیر می کند .

در عکسهای مجید اشکال فنی و چاپی فراوانی دیده می شد در مجموعه عکسها فاقد یکدستی نوری و چاپی لازم و استاندارد بودند .

ایمان رضائی

ایمان رضائی هم مانند مجید جمشیدی و خانم رادمهر اقدام به ارئه مجموعه عکس کرده بود .

ایده ای خلاقانه و اورجینال داشت اما اجرایی بشدت ضعیف ! . ایمان رضائی  از گیره پلاستیکی چسپان شیشه های ماشین  که محلی برای گیراندن پرده محافظ آفتاب است ،به عنوان عنصر مشترک عکسهایش استفاده کرده بود ( یکی از دوستان تعریف می کرد که در روز اول نماشگاه شخصی نزد او آمده و از او سوال کرده این چیزی که در عکس ایمان هست ک ان د و م است ؟!!! و دوست ما هم ایشان را هدایت و روشن و خیلاشان را ازین بابت راحت کرده بودند و گویا شخص دیگری هم سئوال کرده بود این ماس ماسَک که در عکسها هست ستلایت( ماهواره ) است ؟!

این درگیری ذهنی و پرسشی که در ذهن مخاطب  توسط عکاس ایجاد شده در واقع یکی از محاسنات عکسها میتواند باشد .

اما اجرای این ایده خلاقانه بشدت ضعیف است و نواقص و اشکلات فنی فراوانی در عکسهای او دیده می شود از جمله ضعف دوربین عکاسی – ضعف لنز – کثیف بودن لنز – کثیف بودن شیشه  ماشین در هنگام عکاسی – گرین دار بودن تصاویر – عدم فوکوسینگ متمرکز – اوور و آندر اکسپوز تصاویر و ادیت نامناسب کل مجموعه را تحت تاثیر قرار داده بوده .

تم اصلی مجموعه عکسهای ایمان رضائی سفر است سفر یک شئ عجیب و غریب . ترکیب نامتجانس عنصری نامربوط با فضای پایه ایٍ  رئالیستی .

محمد رضا مسندانی

محمدرضا مسندانی  هفت تک عکس در این نمایشگاه ارئه کرده بود . همانگونه که در بروشور ابتدایی مجموعه عکسها جملاتی از عکاسها نوشته بود ( که این قسمت را می توان کلید دروازه ورود به دنیای عکاسان  نام گذاری کرد (حداقل در این نمایشگاه ) ) مسندانی دست به تعریف عکاسی زده بود که به نوعی نشان از تلاش او برای ارائه تعریفی از عکاسی حداقل برای خودش بود . و این مساله درفریمهایش به خوبی پیدا بود .

عکسهای مسندانی فاقد استانداردهای پایه ای مدیوم عکاسی بودند ( نظر شخصی) .

مهمترین آن نادیده گرفتن مهمترین بخش عکاسی یعنی کمپوزیسیون ( ترکیب بندی ) بود . وجود این ضعف در کارهای او ریشه در عدم حضور در کلاسهای آموزشی عکاسی است . به نظر می رسد مسندانی عکاسی خود آموخته است و غریزی عکاسی می کند . اینگونه افراد  منبع آموزشی اشان مشاهده است از هر عکاسی دم دستشان رسید عکس می بینند و تاثیر می گیرند . به زبان عامیانه عکاسی او بالا پایین زیاد دارد . بگیر نگیر دارد در فریمهایی خوب است مثل فریم ویولونها و در باقی فریمها فاقد ترکیب بندی استاندارد بود . در این شرایط مخاطب دچار سردرگمی می شود که بلاخره عکاس شناختی از کمپوزیسیون دارد یا نه ؟ اما جسارت او در ارئه آثا ستودنیست و امیدوارم آدم نقد پذیری نیز باشد .

مهدی مرادی زاده

نردیک به استاندارد ترین عکس  این نمایشگاه را مرادی زاده ارئه کرده بود .

تک فریمهایی با هفت موضوع متفاوت به یک شیوه منسجم و اجرایی قابل قبول که موفق ترین فریم عکسیست که در آن ماهیگیری در حال گرفتن ماهیست .

مرادی زاده مانند خانم رادمهر اقدام به کارگردانی عکس ها در فضایی استدیویی کرده بود .

این شیوه عکاسی که بیشتر در گونه تصویر سازی نیز قرار می گیرد محصولی ژورنالیستیست و ریشه در مجلات و سایتهای خبری پرمخاطب دارد در  بیشتر مقاله های  منتشر شده در این سایت و مجله ها ، عکاس دست به ترجمان تصویری متن می زند و مابه ازاء عکاسیک  آنرا به مقاله برای ارتباط بیشتر مخاطب پیوست می کند . اما غیر از یک و نیم فریم از کارهای مرادی زاده باقی آثار فاقد شعار لازم برای این گونه عکاسی بودند . یعنی در واقع مرادی زاده توانسته قالب را اجرایی کند اما درون قالب خالی بود و به زبان عامیانه این شیوه عکاسی بیش از یک و نیم فریم ( نیم فریم برای عکس روزنامه و چهره زن) کارها عالی پیش نمی رفت و عکاس از ایده خالی شده بود .

اگر اشتباه نکنم !  دو سال پیش عکسی از  خانم غزاله غضنفری ( مطمئن نیستم!) در جشنواره اردیبهشت وجود داشت  که به همین شیوه کار شده بود . مثلا زنی با لباس عروس دستکشهای ظرف شویی و کارد آشپز خانه در دست داشت ( امیدوارم اشتباه نکرده باشم ) یا در عکسهای پیمان هوشمند زاده ازین نوع عکسها دیده می شود که بشدت دارای آن شعار لازم برای این گونه عکاسی است .

و اما موسا خان بلبله

کشف من در این نمایشگاه موسا بلبله است . ایشان در این نمایشگاه با هفت تک فریم حاضر شده بود . عکسهایی منو تُن و فاقد ترکیب مناسب و اجرا و ادیتی نه چندان استاندارد .اما ، اما فریم های موسا بشدت  دارای فرا رَوی هستند . یعنی اینکه بیشتر کارها او  مانند جریان سیال ذهن خارج از فریم و خارج از قاب ساخته می شوند .

ذهن به دنبال ادامه عناصر حاضر در عکس به خارج از فریم هدایت می شود و می رود و می رود . به نوعی می شود گفت فریمها بسیط می شوند بخصوص در فریمهای پاها و قایق  و لباسی که بر میله  آویزان است .  و این فرا روی به نظر نگارنده ( نظر شخصی ) یک اتفاق نو  در عکاسی هرمزگان است . این نوع عکاسی سخت ترین نوع عکاسیست ( نظر شخصی) استفاده از عناصر طبیعی –کمترین دخالت در رویداد واقعی جلوی لنز –ایجاد ترکیبی متاجنس ازین عناصر برای ساخت روایتی غیر شعاری اما پر از مفهوم ( شعار در عکاسی چیز بدی نیست و نگارنده با آن به عنوان اهرمی در عکاسی موافق است ) – ملزم بودن به رعایت خون عکاسی یعنی ثبت اتفاق . و نظر نگارنده به نظر موسا خان بلبله نزدیکتر است .

تکمله

به هر روی عمده ویژگی نمایشگاه پرانتز باز که به همت حسن بردال برگزار شده بود ، ایده گرایی عکاسان حاضر در  نمایشگاه بود . در این پرانتز باز شده عکاسها تمامی در تلاش برای بیان ایده هایشان هستند و این نکته ایست غیر قابل کتمان و قابل تقدیر . حلقه مفقوده عکاسی هرمزگان و اساسا هنر هرمزگان.  ایده ها – شعار – خلق مفاهیم – جسارت در بیان و ترجمان محیط پیرامون و چالش عمیقی به نام جایگاه مخاطب و هنرمند در بیان موضوعات مشترک این دو،  یعنی اجتماع .

احسان رضائی  16/10 /90